Son zamanlarda özellikle çocuklar ve gençler arasında YouTube veya Twitch üzerinden çevirmiçi oyunların oynandığı videolar yaygın hale gelmiş durumda. Söz konusu popülerliğe bağlı olarak bu alanda yayın yapan kanalların da sayısı her geçen gün artıyor. Ne var ki, hukuki boyutu düşünülmeksizin yapılan yayınlarda, örneğin YouTube kanal sahibinin üretmiş olduğu içeriğin kaldırılması, YouTube tarafından kendisine ihtar verilmesi ve kanalının tamamen kapatılması gibi yaptırımlarla karşılaşılıyor.

Bu noktada tartışılması gereken birkaç husus akla geliyor:

1 – Online oyunların eser niteliği var mı ? ve buna bağlı olarak online oyunlar telif hakkına konu olabilir mi ?

2 – Oyun kanallarındaki içerik sahipleri, oyun yayıncıları tarafından herhangi bir yaptırımla karşılaşmamak adına ne yapabilir ?

Online Oyunların Eser Niteliği Var Mı ?

Bu sorunun net bir cevabı olmadığını belirtmekle birlikte yürürlükte olan Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu doğrultusunda çeşitli görüşlerin olduğu bilinmektedir. Bu görüşlerden bazıları oyunları FSEK çerçevesinde bilgisayar programı kategorisine dahil etmekte bazıları ise oyunlardaki grafik tasarım, müzik vb. unsurlar nedeniyle sinema eseri niteliği üzerinde durmaktadır. 

Bu noktada belirtmek gerekir ki; oyunların sinema eseri olarak kabul edilmesi halinde oyunda yer alan unsurlar nedeniyle (grafik tasarım, müzik vb.) birden fazla kişi tarafından birlikte hak sahipliği durumu meydana gelmiş olacaktır. Ancak uygulamada, oyunların birden çok hak sahibi bulunmayıp çoğunlukla oyun şirketleri veya oyun geliştiricileri yahut yazılımcılar tek hak sahibi olarak görülmektedir.

Her ne ad altında olursa olsun, oyunlar FSEK uyarınca telif hakkına konu olabilecek ve telif hakkı sahipleri kanundan doğan haklarını kullanma hakkına haiz kabul edileceklerdir.

Oyun Kanalları Telif Hakkına Bağlı Yaptırımlarla Karşılaşmamak İçin Ne Yapmalı ? 

YouTube özelinde konuşacak olursak, uygulamanın içerik sahiplerine özel Content ID adında bir programının olduğunu ve bu programın sistemine yüklenen içerikler doğrultusunda yayına giren her video için eşleşme (bir nevi telif hakkı) taraması yaptığını belirtmekte fayda olacaktır. Zira bu durumda, kanalınızda yayınladığınız bir video varsa, oyun üzerindeki hak sahibi videonuzu izlemese ve telif hakkı ihlali iddiasında bulunmasa dahi Content ID otomatik olarak devreye girerek hak sahibinin içeriği ile sizin yayınladığınız içerik arasında bir eşleşme taraması yapmakta ve herhangi eşleşme tespit edilmesi halinde bu hususu hak sahibine ve size bildirmektedir.

Dolayısıyla, kanalınızın çok takipçili kanallardan olmaması sizi telif hakkından kurtarmamaktadır. 

Bu nedenle, yayınlanan videonun içeriği önem arz etmektedir. Zira 7 Kasım 2018 tarihinde Kadir Has Üniversitesi‘nde düzenlenen Espor Dünyasında Yönetim, Hukuk ve İletişim konulu sempozyumda konuşmacı olan Dr. Mete Tevetoğlu‘na oturum arasında bu konuda oyun üzerindeki telif hakkı sahiplerinin tutumlarını sorduğumda, oyun şirketlerinin video içeriğine dikkat ettiklerini ve şirket prensibine aykırı bir durum bulmaları halinde söz konusu videonun kaldırılması yoluna başvurulduğu bilgisi tarafıma verilmiştir.

Bunun yanı sıra, oyunlar hakkında bir kanal açma düşüncesi mevcut ise oyun şirketlerinin varsa ülkemizdeki temsilciliklerine başvurarak bu hususta izin alınabilmesi mümkündür. Şayet oyun şirketleri kanalınızı YouTube beyaz listesine eklerse, kanalınızın en azından sizi beyaz listeye ekleyen oyun şirketine ait oyunlar yönünden herhangi bir telif hakkı uyuşmazlığı ile karşılaşmayacağı söylenebilir.

Son olarak, online oyun oynayanların performanslarına yönelik doktrinde “esporcuların kimi performanslarında oyun geliştiricilerinin bile aklına gelmeyecek stratejiler geliştirmeleri nedeniyle söz konusu performansların eser niteliği taşıdığı ve bu bağlamda oyun performanslar üzerindeki hakların esporcunun kendisinde olduğuna dair” bir görüş bulunduğunu belirtmek isteriz. Ancak bu görüş, ne uygulamada ne de doktrinde konunun araştırmacıları tarafından ortak bir şekilde kabul edilmiş bir görüş değildir. Bu nedenle, olası bir telif hakkı ihlali hakkındaki uyuşmazlıkta uluslararası uygulamadan yola çıkılarak yayın hakkının esporcuda olduğu iddiasında bulunulabilirse de bu savunmanın oyun kanalı içerik üreticilerine kesin bir şekilde hukuki koruma sağlamadığı da bir gerçektir.

Daha fazla bilgi ve önerileriniz için İletişim bölümünden ulaşabilirsiniz.

YouTube uygulamasına ilişkin Türk Hukukunda Adil Kullanım (Fair Use) konusuna ilişkin yazımızı ise yine buradan okuyabilirsiniz.