I. GİRİŞ
Sosyal medyada, oluşturulan hikaye (story), gönderi (post) vb. içeriklerde, içerikte yer alan mal veya hizmetin markasının etiketlenmesi oldukça sık başvurulan bir yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle e-ticaret alanında faaliyet gösteren markalar, bireysel paylaşımlarda dahi etiketlendikleri içerikleri, kendi hesaplarında yeniden paylaşmayı yeni bir içerik ve pazarlama türü olarak kabul etmiş durumdalar. Şöyle ki, birçok markanın sosyal medya hesabında “sizden gelenler” vb. isimli bir öne çıkan hikaye grubu bulunuyor.
Burada üretilen içeriğin yeniden paylaşılması; içerik üreticinin bilgisi ve izni olmaksızın gerçekleştiğinde, yeniden paylaşımı yapan kişi için birtakım hukuki sorumlulukların doğmasına yol açabilecek nitelikte. Peki, yeniden paylaşımda bulunan kişinin karşılaşabileceği hukuki sorumluluklar neler?
II. TELİF HAKKININ İHLALİ
Telif hakkı, eser üzerindeki hukuki bir hak grubunu tanımlamaktadır. Bu doğrultuda, telif hakkının ihlali, eser üzerindeki hakların ihlal edilmesi, başka deyişle eserin, hukuka aykırı bir eylemin konusu olması anlamını taşımaktadır. Burada telif hakkı ve eser kavramlarının konumuzla ilgisinin ne olduğu akıllara gelecektir.
Şöyle ki; uygulamada ve öğretide sosyal medyada üretilen fotoğraf, video, GIF, vb. içerikler; bir fikri ürün olarak karşımıza çıkıyor ve üreticisinin özgünlüğünü taşıyor ise, “eser” olarak kabul edilmekte ve telif hakkına konu olmaktadır.
Boya malzemeleri satan bir firma olduğunuzu düşünelim, boyalarınızı kullanarak bir resim yapılmış ve bu resme ait fotoğrafa etiketlenmişseniz; bu fotoğrafı repost etmeden veya hikayenizde paylaşmadan önce; hem içeriğin hem de içerikte yer alan resmin eser niteliğinde olması sebebiyle, içerik üreticisinden yazılı izin almanız gerekmektedir. Aksi halde telif hakkını ihlal etmiş sayılacak ve içeriğin kaldırılmasından tazminat sorumluluğuna kadar çeşitli türlerde sorumluluğunuz doğacaktır.
Başka bir örnekte, satışa sunduğunuz bir ürünü, işaret fonksiyonu doğrultusunda markanızı etiketleyen birini (bir içeriği) de sahibinden izin almaksızın paylaşmanız; eser niteliğindeki içerikler bakımından hukuka aykırı olacaktır. Zira içeriği üreten kişi ile aranızda içeriğin üretilmesi ve yayınlanması için herhangi bir sözleşme bulunmamaktadır. Kişilerin markanızı etiketlemesi; size örtülü bir izin verdiği veya sizinle örtülü bir sözleşme kurduğu anlamına gelmemektedir.
III. ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL (GİZLİ HESAPLAR İÇİN)
Sosyal medyada hesaplar, gizli veya herkese açık olarak kullanılabilmektedir. Hesabın gizli olması, yapılan paylaşımların sadece kişinin onayladığı hesaplarla sınırlı olduğunu ifade eder. Bu sebeple, paylaşımın niteliğine bağlı olarak, böyle bir hesaptaki paylaşımların özel hayat kapsamında olduğu değerlendirilebilecektir.
Özel hayatın gizliliği temel kural olup bu gizliliğin ihlali, ihlal eden kişinin hem hukuki hem de cezai sorumluluğuna yol açar. Dolayısıyla özellikle gizli hesaplardan yapılan paylaşımları, sadece müşteri memnuniyetini öne çıkarmak adına izin almadan paylaşmanız, şayet bu paylaşımda özel hayatına ilişkin ibareler var ise, özel hayatın gizliliğini ihlal niteliğinde olacaktır.
Yukarıda değindiğimiz üzere, hesabınızın etiketlenmesi, kişinin markanızın çok takipçili hesabından yapacağınız yeniden paylaşıma (repost, hikayeye ekleme vb.) izin verdiği anlamına gelmemektedir.
IV. SONUÇ
Yazımızda sosyal medya hesaplarından yapılan paylaşımların, başka bir hesap tarafından yeniden paylaşılmasına ilişkin görüşlerimizi ve izinsiz yapılan paylaşımların neden olduğu başlıca hukuki sorumluluk hallerinden iki tanesi ele alınmıştır. Varılan sonuç; bir kişinin yaptığı paylaşıma etiketlenmiş olsanız veya bu paylaşım herkese açık bir hesaptan yapılmış olsa dahi, yeniden paylaşma işlemi için içeriğin paylaşıldığı hesaptan yazılı bir izin almanız gerektiğidir. Aksi halde, hukuki ve cezai sorumluluğunuz doğabilecektir.