I. GİRİŞ

Son dönemde, sosyal medya alanına ilişkin yeni yasal düzenlemeler getirilmiş olup sosyal medyanın hayatımızda kapladığı büyük alan nedeniyle hukukçu olan ve olmayan birçok kişinin bu konuya ilişkin yorum getirdiği görülmektedir.

Bu nedenle, yazımızda ilk aşamada anılan yasal düzenlemeye ilişkin genel bilgilendirme yapılacak, devamında ise düzenlemenin bir aşaması olan reklam yasağının influencer marketing alanını ne derece etkileyeceği sorusuna hukuki düzlemde cevap arayacağız.

II. 29.07.2020 Tarihli Sosyal Medya Düzenlemesi Neler Getiriyor?

Öncelikle belirtmek gerekir ki, 29.07.2020 tarihinde yürürlüğe giren sosyal medyaya ilişkin yasal düzenleme, yeni ve tek başına ayrı bir kanun niteliğinde olmayıp 2007 yılından beri yürürlükte olan 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun metni içerisinde yapılan değişikliklerden oluşmaktadır. Bu bağlamda, gerek yazımızda gerek sosyal medya platformlarına ilişkin güncel yasal düzenlemelerin yorumunda dikkate alınması gerekilen kanun 5651 sayılı Kanun’dur.

Söz konusu değişiklikler incelendiğinde, ilk aşamada kanun koyucu tarafından sosyal medya platformlarına, mevcut yasal tanımlardan ayrı olarak “sosyal ağ sağlayıcı” tanımlaması yapıldığı görülmektedir. Anılan tanımda “sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişiler” ifadelerine yer verilmesi, kanun koyucu tarafından sosyal medya platformlarının geniş yorumlandığı kanaatini uyandırmaktadır.

Bununla birlikte, kanun koyucunun yazıda incelenen değişikliklerle (5651 sayılı Kanun Ek Madde 4) “Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları” hedef aldığı görülmektedir. Hal böyle olunca, mevcut yasal değişikliklerle yeni yükümlülükler getirilen grubun Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılar olduğu açıktır.

5651 Sayılı Kanun Ek 4. Maddesi uyarınca anılan sosyal medya platformlarına Türkiye’de temsilci atama yükümlülüğü getirilmiş, bu yükümlülüğü yerine getirmeyen platformlara önce 10 Milyon TL Türk Lirası, sonra 30 Milyon TL Türk Lirası idari para cezaları, akabinde reklam yasağı ve nihayetinde önce %50 oranında sonrasında %90 oranında internet trafiği bant genişliğinin daraltılması yaptırımlarının uygulanması öngörülmüştür.

III. Sosyal Medya Reklam Yasağının Kapsamı Ne?

19.01.2021 Tarih ve 31369 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ilanla, Twitter, Periscope, Scope ve Pinterest bakımından reklam yasağının uygulanmaya başladığı haberiyle birlikte, “sosyal medya reklam yasağı” olarak adlandırılan bu hususun kapsamının ne olduğu sorusu akılları karıştırmaktadır.

5651 Sayılı Kanun Ek 4. maddesinde reklam yasağı ile ilgili olarak ““Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanır, bu kapsamda yeni sözleşme kurulamaz ve buna ilişkin para transferi yapılamaz.” ifadelerine yer verilmiştir.

Bu durumda, Türkiye’de vergi mükellefi olan kişilerin, sosyal medya platformuna yeni reklam vermesi, hatta yeni reklama ilişkin sözleşme kurulması ve ödeme yapılması dahi yasaklanmıştır. Söz konusu düzenlemenin geniş bir ifadeye sahip olması sebebiyle akıllara çeşitli sorular geldiğinden sorular üzerinden yanıt aramaya çalışacağız.

Soru 1: Yasal düzenleme öncesindeki reklamlar (29.07.2020 tarihinden önceki reklamlar) sosyal medya reklam yasağı kapsamında mı?

Cevap: Hayır. Kanun koyucu açıkça “yeni reklam” kavramına yer verdiğinden, 29.07.2020 tarihinden önce verilen reklamlar, bu reklamlara ilişkin yapılan sözleşmeler ve para transferleri geçerliliğini koruyacaktır.

Soru 2: Sosyal medya platformunda reklam çıkmıyorum, ancak reklam niteliğinde içerik üretiyorum, reklam yasağı kapsamına girer mi?

Cevap: Yasal düzenleme, reklam yasağı aşamasında sosyal medya platformunu kullanmanızı engellemiyor, buna bağlı olarak kendi markanıza veya işinize ilişkin içerik üretmeniz, reklam yasağı kapsamına girmeyecektir.

Soru 3: Influencer marketing kapsamında içerik üretiyorum / influencerım, bu reklam yasağı beni kapsıyor mu?

Cevap: Influencer marketing (nüfuz pazarlaması) bir reklamcılık ve pazarlama yani bir ticari faaliyet olduğundan, bir markanın kendi hesabından içerik üretmesinden kanaatimizce ayrılıyor. Bu nedenle, literatürde sosyal medya fenomenleri ile yapılan reklamların, reklam yasağı kapsamında olduğu kabul ediliyor. Dolayısıyla her ne kadar sosyal ağların kendisine verilen “sponsorlu” içerikler kadar maddi menfaat sağlamasa da geniş bir yorumla reklam yasağı olan sosyal medya platformlarında influencer marketing şeklinde sosyal medya fenomenleriyle reklam sözleşmelerinin yapılmamasının uygun olacağını söyleyebiliriz. Ancak söz konusu düzenleme oldukça yeni olduğundan reklam yasağı konusunda yargı kararı bulunmadığını, buna bağlı olarak şu aşamada sadece görüşlerin ifade edildiğini belirtmekte fayda var.

(Literatür görüşü için https://blog.lexpera.com.tr/7253-sayili-kanun-ek-4-madde-ile-getirilen-reklam-yasaginin-sinirlarinin-belirlenmesi-ve-bu-yasagin-haksiz-rekabet-hukuku-yonunden-degerlendirilmesi/)

Soru 4: Reklam yasağına aykırı davrandım, bunun yaptırımı nedir?

Cevap: 5651 Sayılı Kanun’da reklam yasağına aykırı davranan kişiler yönünden bir yaptırım öngörülmemiş, maddenin uygulanmasına ilişkin esaslar BTK düzenlemesine bırakılmıştır. Yazımızın yayın tarihi itibariyle BTK tarafından konuya ilişkin henüz resmi bir karar yayınlanmadığından mevcut durumda reklam yasağına aykırı davranmanın idari bir yaptırımının olmadığını söyleyebiliriz.

Ancak neticede kanunla yasaklanmış bir eylemde bulunduysanız, bu durum genel hukuk kuralları çerçevesinde özellikle haksız rekabet hükümleri dahilinde hukuki ve cezai sorumluluğunuzun doğmasına yol açacaktır.

IV. SONUÇ

Yazımızda 5651 sayılı Kanun’da yapılan 29.07.2020 tarihli değişikliklerle “sosyal medya reklam yasağı” kavramının kapsamı sizlerden gelen sorular çerçevesinde açıklanmaya çalışılmıştır. Zira günümüzde en sık kullanılan sosyal medya platformlarının yurt dışı kaynaklı olduğu düşünüldüğünde yazı konusu düzenleme kapsamının oldukça geniş olduğu açıktır. Toplumun bu yeni yasal düzenleme karşısında anlaşılması zor bilgilere maruz kaldığı görülmüş, konu soru – cevap tekniğiyle yalın şekilde aktarılmak istenmiştir.

Özetleyecek olursak; sosyal medya platformlarındaki reklam süreçlerinin her bir aktörünün yani reklamverenin, influencerların, reklam ajanslarının ve sosyal medya platformlarının reklam yasağı kapsamında olup olmadıklarının tespiti önem arz ettiği şayet reklam yasağı söz konusu ise;

• sosyal medya platformlarına reklam çıkılmasının yasaklandığı,
• kişilerin kendi sosyal medya hesaplarında tanıtım mahiyetindeki içerikleri üretmelerinde bir sorun bulunmadığı,
• ancak influencer marketing kapsamındaki sponsorlu içeriklerin reklam yasağı kapsamında kabul edilebileceği
• reklam yasağına aykırılık halinde mevcut durumda idari bir yaptırım bulunmamakta ise de genel kanunlar çerçevesinde hukuki ve cezai sorumluluğun doğabileceği, sonucuna varılmıştır.

Ayrıntılı bilgi ve danışmanlık için iletişim sekmesinden büromuza ulaşabilirsiniz.